W aptekach jest dostępnych kilkanaście rodzajów różnych środków antykoncepcyjnych. Samych tylko prezerwatyw jest aż kilkadziesiąt. Doraźnie działające środki można dostać bez recepty, inne wymagają wizyty u ginekologa.
Badania polskich ośrodków naukowych wskazują, że aż 34 proc. kobiet nie stosuje żadnej metody antykoncepcji, Te, które chcą świadomie sterować swoim życiem seksualnym, mają do wyboru:
Testery i testy dni płodnych
Dzięki tym drobnym urządzeniom można określić z pewnym przybliżeniem dni płodne i niepłodne. Testery nadają się do wielokrotnego użytku, testy są jednorazowe.
• Elektroniczny termometr wskazujący stopień płodności (Bio-self 110),
• Test do oznaczania LH (hormonu luteinizującego) w moczu.
• Test do oznaczania progesteronu w moczu.
• Tester optyczny do oglądania śluzu lub śliny (PC-2000, 0X-100. PG-53). Samoobserwacja
• Test na ciągliwość; w dni płodne śluz wyciąga się w długie, 10-25-cm. nitki (w dni niepłodne jest gęsty i nieciągliwy).
• Test palenia: podgrzany śluz (w dni płodne) zmienia kolor na ciemnobrązowy.
Prezerwatywy dla kobiet ze środkiem plemnikobójczym – ryzyko ciąży 5 proc., bez środka plemnikobójczego 12 proc.
Prezerwatywa (jednorazowa) ma kształt woreczka o długości około 10 cm, zakończonego z obu stron krążkiem (zamknięty krążek wkłada się między tylne sklepienie pochwy i za spojenie łonowe, zewnętrzny krążek wywija się na wargi sromowe). Największą skuteczność mają prezerwatywy ze środkiem plemnikobójczym nono-xynolem 9 lub 10. działającym przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i przedwwirusowo. Zalety: chroni przed ewentualnym zakażeniem. Wady: niewygodna przy zakładaniu, instruuje ginekolog.
Krążek dopochwowy (diafragma, błona) ze środkiem plemnikobójczym – ryzyko ciąży 5 proc,, bez środka plemnikobójczego – 15 proc. Ma kształt kopułki z bardzo delikatnej gumy. Po stosunku można go usunąć z pochwy najwcześniej po 8 godzinach (ze względu na żywotność plemników), Rozmiar krążka dobiera się indywidualnie dla każdej kobiety w gabinecie ginekologicznym (jest 6 rozmiarów), Zalety: do wielokrotnego użytku. Wady: niewygodny przy zakładaniu, dobiera i instruuje ginekolog,
Kapturek naszyjkowy – ryzyko ciąży 4 proc.
Kapturek kształtem przypomina duży naparstek z gumy. Można go nosić przez 7 do 10 dni. Są dwa rodzaje kapturków (szyjkowy zakłada się na szyjkę macicy, szyjkowo-sklepieniowy na szyjkę i sklepienie pochwy). Zalety: do wielokrotnego użycia. Wady: ryzyko zapalenia narządu rodnego przy dłuższym noszeniu. Przeznaczony tylko dla kobiet, które nie rodziły. Instruuje ginekolog.
Prezerwatywy dla mężczyzn ze środkiem plemnikobójczym – ryzyko ciąży 5 proc., bez środka plemnikobójczego – 12 proc.
W Polsce jest dostępnych kilkadziesiąt rodzajów prezerwatyw (zapachowe, smakowe, ozdobne. nawilżające). Zalety; łatwe w użyciu, chronią przed zakażeniem. Wady: bardzo rzadko u niektórych mężczyzn występują zmiany alergiczne lub mniejsza wrażliwość na bodźce.
Chemiczne środki antykoncepcyjne – ryzyko ciąży 5-20 proc.
Kremy, pianki, globulki zawierają nonoxynol. Zalety: wygodne
w użyciu. Wady: wysoki procent .ryzyka jest związany z niewłaściwym stosowaniem. Mogą być niezbyt skuteczne, gdy użyje się za mało środka (przy obszernej pochwie należy włożyć dwie tabletki, więcej pianki, kremu).
Minipigułka – ryzyko ciąży 2 proc.
Tabletka hormonalna zawierająca tylko progesteron. Zalety: może być stosowana przez kobiety palące, karmiące piersią lub będące tuż przed menopauzą. Wady: łyka się codziennie, może przyczynić się do zaburzeń cyklu. Z przepisu lekarza. Pigułka złożona – ryzyko ciąży 0-0,12 proc.
Zawiera dwa hormony: progesteron i estrogen w różnych kombinacjach. Tabletki łyka się przez 21 dni w miesiącu. Zalety: duża efektywność. Wady: może powodować krwawienia, nudności i dyskomfort psychiczny przez pierwsze trzy miesiące stosowania. Z przepisu lekarza.
Istnieje kilka rodzajów pigułek złożonych. Tabletki powinny być dobrane do typu hormonalnego kobiety. Ginekolog na podstawie badania krwi określa fizjologiczny poziom hormonów występujących w cyklu miesięcznym. W zależności od wyniku zaleca preparat zawierający odpowiedni skład procentowy progesteronu i estrogenów:
• preparaty normofazowe: estrogen przyjmuje się przez cały cykl. Szóstego lub siódmego dnia dodawany jest progesteron:
• preparaty jednofazowe zawierają estrogen i progeśteron w stałych ilościach:
• preparaty dwufazowe: zawartość estrogenu jest stała, zawartość progesteronu wzrasta w drugiej połowie cyklu:
• preparaty trójfazowe: ilość progesteronu i estrogenu zmienia się zgodnie z naturalnym cyklem. Zastrzyk hormonalny – ryzyko ciąży mniejsze niż 1 proc. Progesteron w postaci oleistego lub wodnego roztworu podaje się domięśniowo w odstępach 4-, 8-lub 12-tygodniowych lub co 3 miesiące. Zalety: ma wydłużony okres działania. Wady: może powodować nieregularne krwawienia. Z przepisu lekarza.
Implant Norplant – ryzyko ciąży mniejsze niż 1 proc. Trzycentymetrowe pręciki wszczepia się pod skórę na przedramieniu. Progesteron uwalnia się z nich w sposób ciągły. Zalety: wystarcza na 5 lat. Wady: zaburzenia cyklu w czasie pierwszego roku. Wszczepienie i wyjęcie wymaga lokalnego znieczulenia. Z przepisu lekarza.
Pigułka „dzień po” – ryzyko ciąży 2 proc.
Połyka się ją po stosunku, ale najpóźniej po 72 godzinach. Uniemożliwia zajście w ciążę. Zalety: przydatna w okolicznościach nagłej potrzeby. Wady: tylko na receptę.